BODRUM DA; GELENEKSEL DOKUDA VE GÜNÜMÜZDE TAŞ EV

Her nedense güzelliklerin değeri kaybedildikçe anlaşılıyor. Şimdilerde; taşın ve taştan yapılan binaların önemi, güzelliği, yine gözde!.. Etrafımızda yeni yapılan taş evlerin yanısıra, geleneksel dokuya sahip evlerin restorasyonu da her geçen gün artıyor. Bu hem eskiye, hem de doğaya duyulan özlemin sonucu…
 

Antik çağlardan bu yana Akdeniz mimarisinde, kendi çevresine ait bir malzeme olması, sıcak iklim koşullarına uygun ve dayanıklı olması taş kullanımını beraberinde getirmiş.
 

Genelde amaç, en kolay temin edilen malzemenin kullanımı olunca, çevredeki büyük kayaların işlenmesi veya yakınlardaki eski bir binadan çıkarılacak daha önce işlenmiş taşın kullanılması tercih edilmiş. Bundan dolayı, Bodrum’daki eski pek çok binada; antik Halikarnasos’tan çıkan taşların yeniden kullanıldığını görüyoruz.
 

Ortakent (Müsgebi)’de bulunan kule evler; Bodrum yöresi taş evlere has özellikleri özgün bir şekilde yansıtıyorlar. Penceresiz giriş katları, kapıların ikinci katta olması ve eve zincirle kalkan kale kapısı misali köprüleri, Osmanlı stili ocakları, bahçede hamam, oturma bölümlerinde sedirler, çatılarında mazgallar, avlular ve avlu zeminlerinde çakıl taşı mozaikler… Bodrum’un gerçek taş evlerinde, mermer ve iyi kesilmiş kireçtaşı kullanılması geleneği vardır. Bu evlerin günümüze kalan örnekleri yasal koruma altına alınmıştır.
 

Günümüzde, özellikle son yıllarda; Bodrum’a has taş ev özellikleri dışında üstün zevk ve özel bir mimariyi yansıtan taş evler çevremizde peş peşe bir mozaik oluşturdu.
 

İnsanların, özellikle nemsiz havası, güneşi ve denizi ile yaşamayı tercih ettikleri Bodrum’da; doğayla bütünleşen taş dokusu yeniden keşfedildi. Kışın sıcak, yazın serin evler…
 

Akdeniz mimarisinin geleceğini şekillendiren, gelenekselden güncele uzanan bir tasarım anlayışıyla, mimarların yönlendirmeleriyle, taş ustalarının sembolik imzalarını duvarlarında yaşatan, değişik renk ve stilde taş evler yapıldı. Bu evler, taş, tuğla, ahşap, kiremit ve ferforjenin bir araya getirilişindeki sıcaklığı gözler önüne seriyor.
 

Biz Türk insanının yeniliklere açık olduğunu düşünüyoruz. Şimdi tam bir Bodrum mozaiği oluştu. Eskisiyle, yeni taş evleriyle çağdaş yaşamın konforunu üzerlerinde taşıyan bu evler ile klişeleşmeden uzak yeni yorumlar, yeni mimari biçimler, yeni yapı elemanları üretildi.
 

Bodrum’da küçük Roma balkonları, ahşap Osmanlı balkonları, payandalar, cumbalar kimi zaman sarnıçlardan esinlenen minik kubbeler, tonozlar, çok farklı taş örgü stilleri… Belki de Anadolu’da yüzyıllardır yaratılmış kültür birikiminin Bodrum’a yansıyan sonuçlarıdır bu evler…
 

Bu yüzden taş evlerin daha da yaygınlaşmasını istiyoruz. Çünkü yaşamlarımıza getirileri çok fazla. İlk maliyeti, hep bir an düşündürüyor sanki, ama eminiz sonraki getirileri hem ekonomik anlamda hem de manen bu düşünceyi göz ardı edecek düzeydedir.
 

Gelecek sefer ki yazımızda bu evlerin içine girmek istiyoruz. Peyzajı, dekorasyonu, malzemeleri, mekan özellikleri… Neler var?.. Neler yapabiliriz?..
 

Başak Yalçınkaya
Mimar